Mersin İline bağlı Erdemli ilçesi sınırları içerisinde yer alan Akkale, Mersin'in yaklaşık 50 km batısındadır. Bugün modern Kumkuyu Marinası'nın bulunduğu alanda yeralır. Doğu Dağlık Kilikia bölgesinin doğu sınırını oluşturan Lamos (Limonlu) nehrine oldukça yakın konumu ile gerek ekonomik gerekse stratejik açıdan önemli bir noktada yer almaktadır.
Yerleşimde yürüttüğümüz çalışmalar ile buradaki yapılar hakkında yeni önerilerde bulunmak mümkün olmuştur. Akkale yerleşiminden bir çok araştırmacı bahseder; bu araştırmacıların yerleşimdeki yapılar ile ilgili önerileri revize edilmiş ve yeni öneriler getirilmiştir.
Özellikle, S. Eyice tarafından Kappadokia Kralı I. Arkhelaos’un sarayı olarak işlevlendirilen konaklama mekanının Roma Dönemi'ne ait bir saray olarak nitelendirilemeyeceğine dair sonuçlar önemlidir. Bunun yanı sıra, yapının bir parçası olarak inşa edildiğini önerdiğimiz bir deniz feneri de tespit edilmiştir.
Bu yapıların yanı sıra yerleşimdeki hamamın planı ve odaların işlevlerine yönelik yeni önerilerde bulunmak da mümkün olmuştur. Yerleşimin kuzeyinde bir kilisenin ve zeytinyağı atölyesinin tespit edilmiş olması ise ayrıca önemlidir. Akkale’deki kubbeli mezar anıtı ile ilgili de yeni sonuçlara ulaşılmıştır.
S. Eyice ve R. W. Edwards’ın önerdiklerinin aksine kubbeli mezar anıtının iki katlı değil, üç katlı olarak inşa edilmiş olduğuna yönelik önerilerimiz ise Antik Dünya’da daha önce karşılaşılmayan bir mezar tipolojisinin literatüre kazandırılması adına ayrıca önemlidir.
Çalışmamız sırasında konaklama mekanı, hamam ve hamam ile ilişkili birbirleri ile bağlantılı iki büyük sarnıcın bir bütün içerisinde düzenli bir plan gösterdiğini ortaya koyan yerleşim planı çıkartılmış böylelikle yerleşimin sahip olduğu sistematik yapılanmayı anlamak da mümkün olmuştur.
Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü'nün izniyle, Mersin İli Erdemli ilçesi Kumkuyu mahallesi I. derece Arkeolojik SİT alanı içerisinde kalan Akkale Örenyeri’nde Mersin Müzesi ve Mersin Üniversitesi Kilikia Arkeolojisini Araştırma Merkezi işbirliği ile, Doç.Dr. Ümit AYDINOĞLU’nun bilimsel danışmanlığında kazılar başlatılmıştır.
Kazı çalışmalarının ilk sezonu 2017 yılında gerçekleştirilmiş ve bu kapsamda, antik yerleşimde bulunan Kubbeli Mezar Anıtı açığa çıkarılmıştır. İkinci sezon kazıları Mayıs 2018 tarihinde başlatılmıştır. Bu kapsamda, kazılar Büyük Sarnıç ve Hamam arasında kalan ve bir duvarla sınırları belirlenmiş olan Hamam Caddesi sektöründe başlatılmıştır.
Caddeye ait döşeme korunsa da bazı taşların sökülmüş ya da tahrip olduğu görülmektedir. Bu kazı çalışmaları kapsamında Haman giriş kapısının hemen güneyinde yer alan mekan önündeki taşlar temizlenerek, Hamam’ın kapısı açılmıştır. Kazı çalışmaları devam ettikçe Cadde’ye ait döşeme taşlarının yoğun tahribata uğradığı görülmüştür. Caddenin diğer ucunda çeşme ve merdiven önündeki çalışmalarda ise caddeye ait döşemelerin bir bölümünün korunduğu, geri kalan bölümlerinin çöktüğü görülmüştür. Büyük Sarnıç’a çıkışı sağlayan merdivenler de ortaya çıkarılmış ve 4 basamak olduğu tespit edilmiştir.
Çalışmalar kapsamında, yerleşimde bulunan Büyük Sarnıç ile diğer iki büyük sarnıcın arasında kalan bölümde de kazılar gerçekleştirilmiş ve bu alan temizlenmiştir. Kubbeli Anıt Mezar içerisinde altı khomosorium mezar açığa çıkarılmıştır. Mezar 2 kuzey güney doğrultusunda yerleştirilirken Mezar 3 ve 4 doğu-batı yönünde yerleştirilmiştir. Kubbeli Anıt Mezar ile Han yapısı ve Büyük Sarnıç arasında kalan ve Meydan olarak adlandırılan alanda, 5 x 3.20 metre ölçülerinde bir açma açılarak çalışmalara başlanmıştır. Meydan çalışmalarında taş döşemenin belli alanlarda tahrip edildiği ve buraların farklı amaçlarla kullanıldığı görülmüştür.